Gà tre vừa được nuôi làm cảnh vừa đóng vai trò trong phong tục tập quán truyền thống. Tuy nhiên, hiện nay, chúng đang đứng trước nguy cơ mai một và tuyệt chủng do nhiều nguyên nhân khác nhau. Trong bài viết SV388 sẽ cùng tìm hiểu một cách chi tiết về đặc điểm hình thái, tính cách, màu sắc cũng như tình trạng bảo tồn của giống kê chiến bản địa này nhé.
Giới thiệu vài nét về dòng gà tre
Dưới đây là những nét tổng thì cơ bản của dòng kê chiến này:
Trọng lượng với kích thước cơ thể
Gà tre được biết đến là một trong những giống gà nhỏ nhất tại Việt Nam, nếu không tính đến các giống kê chiến cảnh nhập khẩu từ nước ngoài. Kích thước nhỏ gọn là đặc trưng nổi bật nhất của chúng:
- Giống mái thường có trọng lượng từ 400 đến 600 gram, thể hiện sự nhỏ bé và nhẹ nhàng so với các giống khác.
- Giống trống có trọng lượng dao động từ 500 đến 800 gram, tuy nhiên trọng lượng lý tưởng và phổ biến nhất là dưới 600 gram. Thậm chí, một số cá thể trống chỉ nặng khoảng 400gram, khiến chúng trở thành những chú kê chiến siêu nhỏ, rất đặc biệt trong giới chơi gà.
Màu lông đa dạng và nguồn gốc
Màu sắc bộ lông của gà tre ngày nay rất đa dạng và phong phú. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng phần lớn các màu lông này không phải là đặc điểm thuần chủng mà là kết quả của quá trình lai tạo kéo dài với các giống kê chiến khác.
Đặc điểm hình dáng ngoại hình
Nó mang hình dáng nhỏ nhắn, thanh thoát với những nét đặc trưng riêng biệt:
- Đầu nhỏ và mỏ nhọn: Giúp chúng có khả năng mổ mồi nhanh nhẹn.
- Lông tai dài: Đây là đặc điểm dễ nhận biết giữa các giống nhỏ.
- Mắt màu đen: Thường có đôi mắt sáng, tinh anh và có thần thái lanh lợi.
- Cổ dài và thon: Cổ tre có hình dáng thon dài, gần như không có màu lông rõ rệt, tạo cảm giác thanh thoát.
- Chân ngắn và mảnh mai: Thích nghi tốt với môi trường di chuyển trong các khu rừng núi hoặc đồng cỏ thoáng đãng, giúp nó dễ dàng chạy nhảy và luồn lách.
- Đuôi dày và vểnh lên: Tạo nên vẻ ngoài cân đối, uyển chuyển khi di chuyển.
Những đặc điểm này không chỉ mang tính thẩm mỹ mà còn giúp nó phát huy tối đa khả năng sinh tồn trong môi trường tự nhiên.
Tính cách và hành vi
Gà tre là loài có tính cách khá hoang dã và tự nhiên. Chúng thể hiện sự cảnh giác cao độ với môi trường xung quanh, rất nhạy cảm và dễ bị kích động khi có nguy hiểm hoặc tiếng động lạ.
Kê chiến thường bảo vệ lãnh thổ mạnh mẽ, thể hiện tính chiến đấu và kiên cường. Chúng là những chú có khả năng bay cao và xa hơn nhiều so với các giống nội địa khác, điều này phản ánh khả năng sinh tồn tốt trong môi trường tự nhiên như rừng núi hoặc vùng đồng cỏ rộng lớn. Ngoài ra, nó còn thích sống trong môi trường hoang dã, ít chịu sự can thiệp của con người tự kiếm ăn khá giỏi.
Ba nhóm chính phân loại màu lông
Dựa trên những nghiên cứu và khảo sát không chính thức, cũng như hồi ức của những người dân miền Tây Nam Bộ sống vào thập niên 40 với 50 của thế kỷ trước, có thể phân loại màu lông gà tre thành ba nhóm chính:
Gà Chuối
Đây là màu sắc phổ biến và chiếm khoảng 60% số lượng trong quá khứ. Giống trống thuộc nhóm này có bộ lông với ba màu sắc nổi bật: trắng, đỏ đen. Lông cổ lưng thường mang màu trắng ngà pha chút sọc đen mờ, lông cánh pha trộn đỏ, đen vàng tạo nên vẻ đẹp bắt mắt. Phần ngực, bụng đuôi của chúng thường có màu đen tuyền. Giống mái chuối lại có màu lông pha trộn giữa trắng đen, tạo sự dịu dàng, hài hòa.
Gà Điều
Gà điều chiếm khoảng dưới 30% số lượng kê tre có đặc điểm màu sắc khá khác biệt so với gà chuối. Phần thân đuôi nó điều có màu sắc tương tự dòng chuối, nhưng lông cổ và lưng thường có sắc đỏ rực rỡ hoặc đỏ tía, gần giống với màu lông các loài rừng Đông Nam Á. Giống mái trong nhóm điều thường có màu vàng nâu xen kẽ với đen, tạo nên sự nổi bật riêng biệt.
Màu sắc khác
Ngoài hai nhóm chính kể trên, hiện nay có một số cá thể trống có màu lông đa dạng như vàng, hạt dẻ, xám, xanh lá cây hoặc các biến thể khác. Tuy nhiên, những màu lông này phần lớn xuất hiện do lai tạo hoặc di truyền từ các giống ngoại nhập chứ không phải màu sắc tự nhiên, thuần chủng của gà tre bản địa.
Tình trạng bảo tồn gà tre hiện nay
Hiện nay, giống gà tre đang phải đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng nghiêm trọng do một số nguyên nhân chính:
Sự tiêu thụ quá mức
Việc khai thác và nuôi nhốt không kiểm soát đã làm suy giảm số lượng kê tre thuần chủng trong tự nhiên. Các hoạt động phát triển nông nghiệp, đô thị hóa khai thác đất đai khiến khu vực sinh sống truyền thống của nó bị thu hẹp nghiêm trọng.
Sự lai tạo và pha tạp gen
Việc lai tạo không chọn lọc với các giống ngoại nhập khiến nguồn gen thuần chủng của gà tre bị pha loãng, gây mất đi những đặc tính quý giá vốn có. Chưa có nhiều công trình nghiên cứu khoa học chính thức về gà, dẫn đến việc thiếu các biện pháp bảo tồn phục hồi giống hiệu quả.
Vì vậy, vấn đề bảo tồn gà tre không chỉ cần sự chung tay của cộng đồng người nuôi mà còn đòi hỏi sự quan tâm từ các nhà khoa học, tổ chức bảo tồn cơ quan quản lý Nhà nước. Việc xây dựng chương trình bảo tồn, phục hồi và nhân giống giống này là cấp thiết nhằm giữ gìn giá trị văn hóa đa dạng sinh học đặc trưng của vùng Tây Nam Bộ với Việt Nam nói chung.
Kết luận
Gà tre là biểu tượng của văn hóa truyền thống sự linh hoạt của thiên nhiên Việt Nam. Việc hiểu rõ đặc điểm hình thái, tính cách cũng như tình trạng bảo tồn của giống sẽ giúp quý vị có cơ sở để bảo vệ phát triển dòng kê quý giá này một cách bền vững. Hy vọng với những chia sẻ của SV388 bạn đã có cái nhìn toàn diện nhất góp phần chung tay bảo vệ chúng tốt hơn.
